Sobanın kurulması
ve
soba kullanırken nelere dikkat edilmeli?
-Soba, kapasitesine uyan yeterli hacimde bir yere kurulmalıdır.
-Soba sıcaktan etkilenmeyen yanmaz bir levha ya da tercihen mermer üzerine yerleştirilmelidir.
-Sobanın ısısından iyi yararlanabilmek için duvara çok yakın olmamalıdır. Soba ile en yakın duvar arasındaki açıklık en az 50 cm olmalıdır.
-Soba boruları mümkün olduğunca kısa ve düşey doğrultuda olmalı, yatay borular bacaya hafif bir eğimle döşenmelidir.
-Uzun yatay boruların kullanımından kaçınılmalıdır. Boruların yatay mesafesi en fazla 2 m olmalıdır. En fazla 2 adet dirsek kullanılmalıdır.
-Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalıdır.
-Sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalıdır.
-Soba kesinlikle yatak odaları ve banyoya kurulmamalıdır.
-Soba sıcaktan etkilenmeyen yanmaz bir levha ya da tercihen mermer üzerine yerleştirilmelidir.
-Sobanın ısısından iyi yararlanabilmek için duvara çok yakın olmamalıdır. Soba ile en yakın duvar arasındaki açıklık en az 50 cm olmalıdır.
-Soba boruları mümkün olduğunca kısa ve düşey doğrultuda olmalı, yatay borular bacaya hafif bir eğimle döşenmelidir.
-Uzun yatay boruların kullanımından kaçınılmalıdır. Boruların yatay mesafesi en fazla 2 m olmalıdır. En fazla 2 adet dirsek kullanılmalıdır.
-Soba borularının birbiriyle birleştirilmesinde hava ve baca gazı sızdırmazlığı sağlanmalıdır.
-Sobanın bulunduğu yer sürekli havalandırılmalıdır.
-Soba kesinlikle yatak odaları ve banyoya kurulmamalıdır.
Soba nasıl yakılır (Kömürlü)?
-Soba tutuşturulurken yakıtın üstten yanması sağlanmalıdır, böylece soba içinde ortaya çıkan zehirli gazlar yanarak sobayı terk ederler.
-Soba aşırı doldurulmamalıdır. Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralır ve soba içinde düzensiz ısı dağılımı olacağından baca çekişi zayıflar.
-Kömürü tutuşturmak için, üzerine az miktarda kağıt ya da karton ve bunların üzerine de kolay yanan çıra ve odun konulmalıdır.
-Tutuşması güç yakıtların sönmekte olan sobaya asla koyulmaması gerekmektedir. Yakıt iyi olsa bile yavaş yavaş ilave edilmelidir.
-Yatmadan önce kesinlikle sobaya yakıt konulmamalıdır.
-Sobaya, yeni atılan yakıtın üzerine kor halindeki yakıttan bir miktar konulması sobadaki yakıtın sürekli olarak üstten yanmasını sağlar.
-Sobalı odada kesinlikle yatılmamalıdır. Ancak zorunlu hallerde sobanın söndüğünden emin olunarak sobalı odada yatılabilir.
-Lodoslu havalarda kesinlikle soba yakılmamalıdır. Soba zehirlenmelerinin büyük çoğunluğu lodoslu havalarda yakılan sobalardan kaynaklanmaktadır.
-Soba aşırı doldurulmamalıdır. Aşırı doldurulan sobanın duman yolu daralır ve soba içinde düzensiz ısı dağılımı olacağından baca çekişi zayıflar.
-Kömürü tutuşturmak için, üzerine az miktarda kağıt ya da karton ve bunların üzerine de kolay yanan çıra ve odun konulmalıdır.
-Tutuşması güç yakıtların sönmekte olan sobaya asla koyulmaması gerekmektedir. Yakıt iyi olsa bile yavaş yavaş ilave edilmelidir.
-Yatmadan önce kesinlikle sobaya yakıt konulmamalıdır.
-Sobaya, yeni atılan yakıtın üzerine kor halindeki yakıttan bir miktar konulması sobadaki yakıtın sürekli olarak üstten yanmasını sağlar.
-Sobalı odada kesinlikle yatılmamalıdır. Ancak zorunlu hallerde sobanın söndüğünden emin olunarak sobalı odada yatılabilir.
-Lodoslu havalarda kesinlikle soba yakılmamalıdır. Soba zehirlenmelerinin büyük çoğunluğu lodoslu havalarda yakılan sobalardan kaynaklanmaktadır.
Kömür Alırken nelere dikkat edilmeli?
-Her sezon kömür alırken herhangi bir yasal sorunla karşılaşmamak için, illerdeki Mahalli Çevre Kurullarınca alınan kararlara mutlaka uyun.
-Kömürlerini izin belgeli firmalardan alın,
-Satıcılardan fatura, menşei denetim belgesi alın,
-Denetleme sırasında bunları ibraz etmekle yükümlüsünüz.
-Satın aldığınız kömürlerin soba veya kaloriferlerde verimli yakılmasına ilişkin bilgileri içeren yakma kılavuzunu satıcılardan talep edin.
-Yakma kılavuzunu, işyeri ve konutların kalorifer dairelerinde muhafaza edin.
-İşyerleri ve konutlarda Ateşçi veya Kazancı belgesi olmayan kaloriferci çalıştırılmayın.
-Kömürlerini izin belgeli firmalardan alın,
-Satıcılardan fatura, menşei denetim belgesi alın,
-Denetleme sırasında bunları ibraz etmekle yükümlüsünüz.
-Satın aldığınız kömürlerin soba veya kaloriferlerde verimli yakılmasına ilişkin bilgileri içeren yakma kılavuzunu satıcılardan talep edin.
-Yakma kılavuzunu, işyeri ve konutların kalorifer dairelerinde muhafaza edin.
-İşyerleri ve konutlarda Ateşçi veya Kazancı belgesi olmayan kaloriferci çalıştırılmayın.
Yanmanın rengi neyi ifade eder?
Yanma Olayı; Yakıtların yanmaları esnasında çıkardıkları renklerine bakarak, yanmanın tam veya eksik olduğu anlaşılabilir.
- Mavi alev: Tam yanma,
- Portakal alev: Eksik yanma
- Sarı alev: Bu renkteki yanmada yakıt yakılmamalıdır.
Sobalar nasıl temizlenir
-Sobaların düzenli olarak temizlenmesi ve bakımı bir yandan yakıtın daha verimli yanmasına (yakıt tasarrufuna) öte yandan da çevreye zarar veren salınımların azalmasına neden olur.
-Bundan dolayı sobaların temizlik ve bakımına özen gösterilmelidir.
Bunlar;
-Sobanın her yanıştan önce külü, kül silkme kolu kullanılarak, kül kutusuna toplanmalı ve dışarı alınmalıdır.
-Izgara üzerinde biriken cüruflar ızgarayı tıkar ve böylece yanma için gerekli olan havanın ızgaradan yanma odasına geçmesini engeller.
-Izgara üzerinde cüruf olup olmadığı kontrol edilmeli,varsa bir maşa ile temizlenmelidir.
-Ayrıca sobanın iç duvarlarına yapışan cüruflar varsa bunlar da zaman zaman temizlenmelidir.
-Soba mutlaka standartlara uygun yapılmış (TSE belgeli) olmalıdır.
Bu tür bacalar çabuk soğuduğu için yalıtılması gerekir.
-Aksi halde soğuyan baca gazı içindeki su buharı yoğunlaşır ve baca çekişi azalır.
-Yükselmesi zorlasan bacadaki gazlar soba ve boru çevresindeki çatlak, delik gibi boşluklardan odaya sızar.
-Odaya sızan baca gazı içindeki karbonmonoksit zehirlenmelere neden olur.
-Böyle bacalarda daha fazla kurum ve katran oluşur bu da bacanın tıkanmasına yol açar. Bacası temizlenmeyen sobalarda verimli yanma olmaz ve daha fazla yakıt tüketilir.
-Baca gazlarının soğumasını azaltmak, baca tepmesini önlemek ve hava şartlarının etkisini azaltmak için bacalar yalıtılmalı veya baca duvarı et kalınlıgı en az 10 cm. olmalıdır.
-Pencere veya duvar delinerek yapılan bacada mutlaka delinen kısımda sızdırmazlık sağlanmalıdır.
-Yükselmesi zorlasan bacadaki gazlar soba ve boru çevresindeki çatlak, delik gibi boşluklardan odaya sızar.
-Odaya sızan baca gazı içindeki karbonmonoksit zehirlenmelere neden olur.
-Böyle bacalarda daha fazla kurum ve katran oluşur bu da bacanın tıkanmasına yol açar. Bacası temizlenmeyen sobalarda verimli yanma olmaz ve daha fazla yakıt tüketilir.
-Baca gazlarının soğumasını azaltmak, baca tepmesini önlemek ve hava şartlarının etkisini azaltmak için bacalar yalıtılmalı veya baca duvarı et kalınlıgı en az 10 cm. olmalıdır.
-Pencere veya duvar delinerek yapılan bacada mutlaka delinen kısımda sızdırmazlık sağlanmalıdır.
-Yangın emniyeti için bacalar çatının mahyasından en az 50-80 cm. yükseklikte olmalıdır.
-Sobalarda verimli bir yanma için etkili baca yüksekliği yeterli olmalıdır. Baca yüksekliği yeterli değilse, yanma verimli olmaz.
-Bu tür sobalarda sık aralıklarla baca gazı tepmesi olur.
-İdeal yanma için etkili baca yüksekliği en az 3.5 metre, en fazla 5 metre olmalıdır.
-Uzun bacalı binalarda, yoğuşmayı önlemek için baca malzemesi olarak taş, tuğla veya paslanmaz çelik kullanılması uygundur.
-Bacalara, yağmur suları, kuşlar, vb. maddelerin girmesini engellemek için mutlaka başlık kullanılmalıdır.
Baca nasıl çeker?
Yüksek engellerin bacaya etkisi!
Kaynak:
Sağlık Bakanlığı Halk
Sağlığı Genel Müdürlüğü
Tüketici TV